Recenzja: „Szepty Boga” Jonathan Luxmoore

„Szepty Boga”

Jonathan Luxmoore

Rozmowy Jonathana Luxmoore’a z Małgorzatą Glabisz-Pniewską zarysowują obraz intensywnych przemian w Polsce, które zachodziły w kraju przez ostatnie 30 lat. Pracujący w Warszawie jako korespondent „National Catholic Register” autor książki staje się świadkiem wielkiej historycznej walki o niezależność. Widziana oczami młodego Anglika walka ta ma, jak sam przyznaje, pewne romantyczne oblicze.

„Szepty Boga” to jednak coś więcej. Miejscami gorzka analiza polskiego społeczeństwa, które przybyszowi z Zachodu jawi się często jako smutne, nieufne i pełne wzajemne wrogości.

Luxmoore próbuje odpowiedzieć na pytanie co trawi Polaków, nawet teraz, kiedy sytuacja gospodarcza jest stosunkowo ustabilizowana. Czy po tych trzech dekadach Polska jest ważnym partnerem dla krajów Europy Zachodniej, czy wciąż członkiem bloku wschodniego? „Być może w trakcie budowania wolnego kraju za bardzo skupiliście się na priorytetach makroekonomicznych i makropolitycznych, a za mało na obyczajach, postawach i założeniach wolnego społeczeństwa – jak wzajemna empatia, zaufanie, akceptacja mniejszości” – zastanawia się dziennikarz, zmuszając nas także do rozważenia własnego systemu wartości.

Rozmowa z dziennikarką Polskiego Radia to próba uporządkowania i zrozumienia tego, jak komunizm wpłynął na kształtowanie się mentalności Polaków. Ważną rolę w tym okresie odegrał bez wątpienia kościół, który był wówczas jedyną przestrzenią wolności. Katolicyzm jest więc idealizowany przez wielu, zwłaszcza po wyborze Karola Wojtyły na papieża. Autor zestawia polski stosunek do duchowieństwa z angielskim, ukazując drogę, jaką przebył katolicyzm i anglikanizm przez ostatnie wieki – od wzajemnej niechęci do szacunku i przyjaźni. Ocenia także kondycję współczesnego kościoła, który uczy się dopiero funkcjonować we współczesnym, autonomicznym społeczeństwie.

„Kościół anglikański zawsze był w kryzysie” – podkreśla pisarz, co obecnie znajduje swe odzwierciedlenie w rosnącej liczbie ateistów w Wielkiej Brytanii. Jednak mimo ostatnich sondaży biskupi wciąż pełnią istotną rolę w społeczeństwie, zasiadając między innymi w Izbie Lordów.

Relacja polsko-angielska zostaje także pokazana z drugiej strony. Poruszona kwestia masowej emigracji Polaków na Wyspy jest wyjątkowo aktualna na tle toczącej się obecnie debaty o Brexicie.

„Szepty Boga” to lektura zarówno dla Polaków, jak i Anglików, którzy mimo wielowiekowej przyjaźni, wciąż różnią się sposobem bycia i myślenia. Luxmoore równocześnie rozgrzesza nas i osądza, podziwia romantyczne zrywy i patriotyzm, nie stroniąc przy tym jednak od konstruktywnej krytyki.

Monika Mańka