Nieznane zdjęcia Krystyny Skarbek

Krystyna Skarbek w wojskowym mundurze z odznaką SOE.

Nieznane dotąd fotografie Krystyny Skarbek ps. Christine Granville (1908-1952), o której Winston Churchill mawiał, że jest jego ulubioną agentką, znaleziono podczas remontu w Imperial War Museum. Zdjęcia znajdują się w archiwum od lat, ale nie były dotychczas publikowane.

W ubiegłym roku, wydawnictwo Macmillan opublikowało jej wysoko ocenioną przez krytyków biografię „Spy Who Loved: The Secrets and Lives of Christine Granville” napisaną przez Clare Mulley. O swojej książce opowiadała w 2012 roku w londyńskim „Ognisku Polskim”, w ramach projektu „Literary Lunch”.
Po klęsce wrześniowej Skarbek wraz z Andrzejem Kowerskim organizowała w Budapeszcie przerzut polskich żołnierzy na Węgry, zakładała siatkę wywiadowczą i zbierała informacje. Skarbek kilka razy przedostawała się do okupowanej Polski jako kurierka. Po wstąpieniu na ochotnika do tzw. sekcji „D”, przekształconej następnie na SOE – Special Operations Executive – organizacji do spraw dywersji w krajach okupowanych przez Niemcy.

Pistolet, którym posługiwała się agentka.

SOE zmieniła nazwisko na Christine Granville. Pod pseudonimem Pauline Armand została zrzucona ze spadochronem we Francji, w rejonie Vercors, gdzie działała jako pomocniczka i łączniczka innego agenta SOE Francisa Cammaertsa, organizującego grupy oporu. Jednym z jej brawurowych wyczynów było wykupienie Cammaertsa z rąk gestapo. W Imperial War Museum znajduje się spisana przez nią relacja tego wyczynu. Po wojnie nie przystosowała się do cywilnego życia. Nie odpowiadała jej praca biurowa. Przez pewien czas pracowała jako stewardessa na dalekich rejsach morskich. Podczas jednego z nich spotkała schizofrenika nazwiskiem George Muldowney, który zakochał się w niej bez wzajemności i zabił ją nożem.

W maju, na katolickim cmentarzu Kensal Green w płn. Londynie poświęcono i zabezpieczono odrestaurowany grób bohaterki. Znajdują się w nim także prochy towarzysza jej wojennych eskapad Andrzeja Kowerskiego-Kennedy’ego (1912-88), w kampanii wrześniowej oficera 10. Brygady Kawalerii Zmotoryzowanej generała Stanisława Maczka.

Krystyna Skarbek z członkami francuskiego ruchu oporu w Haut-Savoie, wschodnia Francja, sierpień 1944 r.

Krystyna (druga z lewej) z oficerami.

Fotografie dzięki uprzejmości Imperial War Museums